Dlaczego się starzejemy?
Zapobieganie powstawaniu zmarszczek, ujędrnianie, wygładzanie skóry – to najczęściej wymieniane potrzeby kobiet i mężczyzn w wieku powyżej trzydziestego piątego roku. Chcąc zachować młody wygląd skóry poddajemy się zabiegom przeciwstarzeniowym, zakupujemy wysokiej jakości kosmetyki, przyjmujemy odpowiednie suplementy diety, dbamy o regularną aktywność fizyczną. Młodość stała się elementem pożądanym. Za wszelką cenę chcemy opóźnić starzenie się, dlatego coraz częściej interesujemy się sposobami walki z nim. Jednak czy na pewno wiemy na czym właściwie ono polega? Co kryje się pod pojęciem starzenie się? Dlaczego się starzejemy?
Czas na wyjaśnienia.
Na starzenie się ma wpływ wiele czynników, dzielimy je na zewnątrzpochodne, czyli takie, na które mamy wpływ i wewnątrzpochodne.
Starzenie zewnątrzpochodne
Starzenie zewnątrzpochodne silnie związane jest z naszym trybem życia i zależne jest od czynników takich jak:
- Dieta
- Higiena życia – poziom stresu, sen
- Aktywność fizyczna
- Używki – kawa, papierosy, alkohol
- Promieniowanie UV – przyspieszone starzenie skóry.
Starzenie wewnątrzpochodne
Starzeniem wewnątrzpochodnym określa się wszystkie procesy, które zachodzą na poziomie komórek. Starzenie zewnątrzpochodne i wewnątrzpochodne na późniejszych etapach łączą się ze sobą – np. palenie papierosów przyspiesza powstawanie wolnych rodników, a wolne rodniki komplikują prace komórek.
Zacznijmy jednak od początku. Ciało człowieka kolejno zbudowane jest z organów (które tworzą układy – hormonalny, pokarmowy, krwionośny i in.), one z kolei zbudowane są z tkanek (łączna, kostna i in.), a tkanki z pojedynczych komórek (tzw. komórki eukariotyczne). Starzejemy się, ponieważ starzeniu ulegają budujące nasz organizm komórki. Dlaczego starzeją się nasze komórki?
Skracanie telomerów
Ludzkie komórki zbudowane są z organelli takich jak: aparat Golgiego, mitochondrium, lizosomy, siateczka śródplazmatyczna i in., które zawieszone są w cytozolu. Komórka, aby była żywa musi zawierać jądro komórkowe, w którym upakowany jest kod DNA. Kod DNA z kolei, aby zajmował jak najmniej miejsca w komórce tworzy chromosomy. Chromosomy zakończone są telomerami.
Wiadomo, że żywotność pojedynczej komórki jest ograniczona, aby organizm mógł sprawie funkcjonować, regularnie produkuje nowe komórki i wymienia stare. Równolegle z produkcją nowych komórek, która następuje poprzez mitozę (podział komórki), dochodzi do zjawiska skracania telomerów.
Komórki, w których długość telomerów została skrócona o połowę, w stosunku do pierwotnej długości, zostaje rozpoznana jako komórka konieczna do usunięcia. Na drodze apoptozy dochodzi do jej usunięcia. Kumulacja takich procesów prowadzi do stopniowego zaniku kolejnych funkcji organizmu, a proces ten nazywamy starzeniem się.
Wolnie rodniki
O wolnych rodnikach, i antyoksydantach, które walczą z nimi, pisałam już niejednokrotnie (klik). Reaktywne formy tlenu w znaczący sposób przyczyniają się do starzenia. Ich usilne dążenie do odnalezienia elektronu, przyczynia się do uszkodzenia organelli komórkowych, DNA czy białek. Z kolei utlenianie tłuszczów powoduje uszkodzenia błon komórkowych, a to prócz starzenia się prowadzi do miażdżycy (choroby wieku podeszłego). Komórki zaatakowane przez wolne rodniki, przestają prawidłowo pełnić swoje funkcje i stopniowo zostają usuwane z organizmu. Wolnorodnikowa teoria starzenia jest powszechna wśród wielu badaczy i obok teorii skracania telomerów, przypisuje się jej największy udział w procesie starzenia.
Pozostałe zjawiska
Pozostałe zjawiska, które związane są ze starzeniem to:
- Spadek zdolności naprawczych organizmu – spadek ilości enzymów naprawiających uszkodzone DNA (np. dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza)
- Spadek energii komórkowej – ATP, pomocna w odzyskaniu większej ilości adenozynotrifosforanu jest suplementacja koenzymu Q10
- Zmiany hormonalne, głównie hormony płciowe (zjawiska menopauzy, andropauzy)
- Zaburzenia struktury białek.
Starzenie się skóry
Przekładając teorię na praktykę, w obrębie skóry starzenie polega na:
- Degradacji włókien kolagenu i elastyny, związanym z działaniem MMP (metaloproteinaz – enzymy rozkładające kolagen) i spadkiem wydajności fibroblastów
- Ścieńczeniu naskórka – zanik kolejnych komórek prowadzi do zmniejszenia grubości skóry, w starszym wieku jest ona zdecydowanie cieńsza, a przez to bardziej podatna na uszkodzenia
- Spadku ilości glikozaminoglikanów, cementu międzykomórkowego, co zprowadzi do spadku zdolności wiązania wody przez naskórek, spada poziom nawilżenia
- Zaniku tkanki podskórnej, rusztowania dla skóry – co obok spadku ilości kolagenu i elastyny ma wpływ na jędrność skóry, owal twarzy zaczyna opadać.
Choć starzenie się nie jest pożądanym zjawiskiem, to jednak jest nieuniknione. Zrozumienie procesów, które składają się na spowolnienie pracy narządów, komórek, pozwala dobrać i zweryfikować metody opóźniające starzenie się. O tym w jaki sposób dłużej zachować młodość i jak przywrócić dojrzałej skórze energię, napiszę w kolejnych artykułach.
Dodaj komentarz