Jak chronić skórę przed promieniowaniem UV?
Stosowanie filtrów chroniących skórę przed promieniowaniem UV to kontrowersyjny temat. W swojej pracy zawodowej wielokrotnie spotykam się z pytaniami na temat wyboru odpowiedniego preparatu, metody aplikacji produktu czyczęstotliwości stosowania kosmetyku. Czy Słońce, zbawienne dla poprawy naszego nastroju, ma aż tak negatywny wpływ na skórę? Ile jest w tym prawdy? Jakie procesy zachodzą w skórze poddanej ekspozycji słonecznej? Właśnie, czy zastanawiałaś się kiedykolwiek w jaki sposób powstaje opalenizna? A jeśli napiszę Tobie, że produkcja barwnika – melaniny, odpowiadającego za wygląd skóry jest skutkiem aktywacji mechanizmu obronnego komórek skóry, w odpowiedzi na poparzenie słoneczne. Czy krótkotrwały efekt w postaci opalenizny, spowodowany ekspozycją słoneczną warty jest agresywnego traktowania skóry? Jakie są długofalowe efekty opalania się?
Wpływ promieniowania UV na skórę
Najnowsze badania podają, że promieniowanie UV aż w 80% odpowiada za zewnątrzpochodne starzenie się skóry. Zaobserwowano, że osoby, które przez całe swoje życie, od najmłodszych lat chroniły skórę przed działaniem promieni UV nie doświadczyły wymienionych niżej objawów. Skutkami promieniowanie UV są:
- Suchość i szorstkość skóry
- Przebarwienia, odbarwienia, plamy soczewicowate – zaburzenia pigmentacji
- Bruzdy, głębokie zmarszczki
- Pogrubienia naskórka – szary, ziemisty kolor
- Elastoza widoczna w postaci małych guzków, wybroczyn skórnych, spowodowanych nieprawidłowym tworzeniem materiału budulcowego w skórze właściwej
- Teleangiektazje, przewlekły rumień
- Przerost gruczołów łojowych (tworzenie się dużych zaskórników)
- Rogowacenie posłoneczne – zmiany przednowotworowe.
Zdecydowana większość produktów dostępnych na rynku to preparaty kosmetyczne chroniące jedynie przed promieniowaniem UVB, podczas gdy to promieniowanie UVA wywołuje większy wpływ na skórę. Przyjrzyjmy się różnicy między nimi:
Promieniowanie UVB:
- Stanowi 5% promieniowania docierającego na powierzchnię Ziemi
- Penetruje szkło kwarcowe i wodę – co oznacza, że jazda samochodem czy kąpiel w wodzie, bez zastosowania filtru może spowodować poparzenie słoneczne
- Pojawienie się barwnika w skórze poddanej promieniowaniu UVB jest opóźnione i zachodzi między 48-72 h po ekspozycji – czas aktywacji procesu melanogenezy
- Wpływa na syntezę witaminy D
- Posiada silne właściwości rumieniotwórcze
- Wywołuje efekt immunosupresji – dopływ do skóry cytokin zapalanych
- Prowadzi do powstania mutacji genowych, będących przyczyną nowotworów skórnych
- Powoduje uszkodzenie DNA, białek błon komórkowych.
Promieniowanie UVA:
- Stanowi 95% promieniowania docierającego na powierzchnię Ziemi
- UVA posiada min. 100 razy bardziej rumieniotwórcze właściwości niż UVB
- Powoduje reakcje nadwrażliwości – fototoksyczność, fotoalergiczność
- Podczas gdy promieniowanie UVB, ze względu na krótszą długość penetruje głównie naskórek, promieniowanie UVA dociera do głębokich warstw skóry i wpływa destrukcyjnie na procesy zachodzące w skórze właściwej (włókna kolagenowe, elastynowe, GAG – w tym kwas hialuronowy)
- Uszkadza DNA komórki i stanowi główną przyczynę starzenia skóry.
SPF – co to takiego?
Kolejne pojęcie warte wyjaśnienia to SPF. Z języka angielskiego oznacza Sun Protection Factor, współczynnik ochrony przeciwsłonecznej. Określa odporność danego filtru na promieniowanie UVB. A mówiąc prościej, jest to stosunek minimalnej dawki wywołującej rumień przy zastosowaniu ochrony przeciwsłonecznej, do minimalnej dawki wywołującej rumień na skórze pozbawionej filtru. Zatem, jeśli nasza skóra na ekspozycję słoneczną reaguje rumieniem już po 10 minutach, to przy zastosowaniu filtru SPF 25 czas, w którym pojawi się poparzenie (rumień) zwiększy się dwudziestopięciokrotnie – 25*10 min =250 min. A więc przy zastosowaniu filtru SPF 25 teoretyczny czas bezpiecznej ekspozycji słonecznej będzie wynosił ponad cztery godziny. Niestety wciąż nie udało się opracować jednolitej metody oznaczania filtrów UVA, przyczyną jest bardziej inwazyjne działanie promieniowania UVA. Aktualnie na preparatach chroniących przed promieniowaniem UVA istnieje skrót IPS lub PPD.
Filtr idealny
Nie ulega wątpliwości, że pielęgnacja każdej skóry powinna być skierowana na ochronę przed promieniowaniem UV. Szeroki wybór produktów zaklasyfikowanych jako preparaty chroniące przed promieniowaniem UV nie ułatwia wyboru najbardziej dogodnego filtru. W jaki sposób należy wybierać filtry? Czy filtr zakupiony w drogerii będzie równie skuteczny jak preparat dostępny w punktach specjalistycznych – aptekach, gabinetach kosmetologicznych, klinikach dermatologii?
Najskuteczniejsze działanie wykazują preparaty chroniące przed promieniowaniem UVA i UVB. Idealny krem z SPF powinien zawierać filtry fizyczne (odbijające światło) i filtry chemiczne (pochłaniające energię promieniowania i przekształcającą ją nieszkodliwą dla skóry). Ze względu na oczekiwany komfort podczas stosowania filtrów, nie powinny one bielić skóry i powodować nadmiernego błyszczenia.
Rekomendowane kremy z SPF
- La Roche Posay Anthelios XL SPF 50+ – olejek do opalania;
- La Roche Posay Anthelios XL SPF 50+ – krem-żel do twarzy;
- Sesderma Repaskin Fotoprotector SPF 50+;
- SkinCeuticals Sheer Mineral UV Defence SPF 50 – krem ochronny do twarzy (filtr mineralny);
- Vichy Capital Soleil SPF 50+ – emulsja ochronna do twarzy.
Wśród naturalnych produktów, wykazujących właściwości fotoprotekcyjne warto wymienić: olej z marchwi, olej z pestek malin, olej z awokado, olej sezamowy, masło Shea, masło kakaowe. Tłuszcze te mają stosunkowo niski wskaźnik SPF (wyjątek stanowi olej z marchwi), jednak posiadają właściwości absorpcyjne zarówno dla promieniowania UVA jak i UVB.
Jak stosować filtry, aby były skuteczne?
Preparaty przeznaczone do ochrony skóry twarzy powinny być aplikowane na krem dzienny, przed nałożeniem makijażu. Idealnie byłoby, gdyby krem z filtrem nałożony został 15-30 minut przed wyjściem z domu (tyle wynosi czas niezbędny do aktywacji składników chemicznych filtru; w przypadku ochrony filtrami fizycznymi, działają one od razu po nałożeniu). Stwierdzono, że aby produkt był skuteczny powinien być aplikowany w ilości:
- Skóra twarzy,szyi i dekoltu, rąk : po 1/2 łyżki produktu (3-4 ml)
- Pozostałe części ciała: 1 łyżka produktu (6-8 ml).
Reaplikacja filtru powinna następować średnio co cztery godziny, w praktyce jednak jest to niezwykle ciężkie do utrzymania. Z tego względu, warto stosować puder mineralny w ciągu dnia, który poprzez zawartość fizycznych filtrów, będzie utrzymywał ochronę skóry. Ponieważ substancje aktywne stosowane w filtrach mają określoną stabilność, założono, że żywotność preparatu o działaniu ochronnym przed promieniowaniem UV wynosi rok od momentu otwarcia produktu.
Blokuj i naprawiaj
Skuteczna ochrona przeciwsłoneczna nie powinna ograniczać się jedynie do stosowania blokerów i substancji promieniochronnych. Aby wzmocnić ochronę przeciwsłoneczną, należy działać kompleksowo na wszystkie uszkodzenia. Skóra posiada naturalne mechanizmy naprawcze (sebum, warstwa rogowa, kwas urokainowy), jednak, aby ich potencjał mógł być w pełni wykorzystany warto skupić się na dostarczaniu substancji potęgujących ich działanie. Szerokie spektrum działania przypisuje się antyoksydantom, które wyłapują i neutralizują wolne rodniki. Do grupy antyoksydantów należą m.in. witaminy A,E,C, chlorofil (zielony barwnik), kofeina, czerwone wino, likopen. Z uwagi na trudną penetrację składników przez skórę, w pierwszej kolejności powinny być one dostarczane z diety.
Oprócz procesu oksydacji (więcej o tym zjawisku przeczytasz tutaj), w skórze pod wpływem promieniowania UV zachodzą nieodwracalne zmiany w DNA. Nowe technologie stosowane w kosmetologii wykorzystują obecność enzymów reperujących uszkodzone DNA.
Witamina D
A co z witaminą D? Najnowsze badania wskazują na istotny problem niedoboru tej witaminy w polskim społeczeństwie. Jej istotność dla prawidłowego funkcjonowania organizmu jest niezaprzeczalna – oprócz wpływu na układ kostny i gospodarkę wapniową organizmu, kształtuje układ odpornościowy czy układ nerwowy. Aby uzyskać zadowalający poziom syntezowanej w skórze witaminy D wystarczy 15 minutowa ekspozycja słoneczna na powierzchni 20% ciała (ręce, nogi), a zatem skóra naszej twarzy może pozostać chroniona przez cały czas.
Reasumując, w utrzymaniu satysfakcjonującej, zdrowej kondycji skóry niezbędne jest stosowanie filtrów przeciwsłonecznych. Należy jednak pamiętać, że z uwagi na różną stabilność składników aktywnych, powinny być one rygorystycznie wybierane i odpowiednio stosowane. Ochrona przeciwsłoneczna jest kluczem do wyeliminowania większości objawów zewnątrzpochodnego starzenia się skóry (zmarszczek, przebarwień, zmian przedrakowych).
Dodaj komentarz