Zaburzenia tarczycy a zdrowie skóry

Popularność chorób tarczycy stale rośnie. Dzisiaj niemal każda z Nas, Kosmetolożek współpracuje z pacjentami zmagającymi się z zaburzeniami tarczycy. Należą do nich niedoczynność, nadczynność oraz choroby z autoimmunizacji, wśród których dominuje Hashimoto. Zaburzenia hormonalne nie pozostają obojętne dla skóry. Terapeuta podejmujący pracę z pacjentem z dysfunkcją tarczycy powinien być świadomy szczególnych potrzeb skóry oraz ograniczeń związanych z chorobą. Dzisiaj przyjrzymy się roli, jaką hormony tarczycy odgrywają w skórze oraz określimy zalecenia pielęgnacyjne dla pacjentów z niedoczynnością oraz nadczynnością tarczycy.

Hormony tarczycy a zdrowie skóry

Tempo produkcji oraz ilość hormonów tarczycy zależy od pracy przysadki mózgowej. To ona produkuje hormon TSH, dla którego receptory znajdują się na gruczole tarczowym. Hormon TSH jest hormonem stymulującym. Oznacza to, że jego ilość rośnie, gdy produkcja hormonów spada, a maleje, gdy ilość hormonów zwiększa się.

Najważniejszym hormonem tarczycy jest trójjodotyronina – T3. Trójjodotyronina to hormon zbudowany z dwóch cząsteczek tyrozyny oraz trzech cząsteczek jodu. Jod jest pierwiastkiem kluczowym dla zdrowia tarczycy. Drugim hormonem produkowanym przez gruczoł tarczowy jest tetrajodotyronina – T4. W osoczu przeważają hormony związane z białkiem. Wykonując badania laboratoryjne diagnostyce poddajemy formy wolne. Aby ocenić zdrowie tarczycy obok TSH zlecamy badania: FT3 i FT4. Trójjodotyronina należy do nadrodziny hormonów jądrowych. Od ilości T3 zależy tempo pracy mitochondrium i ilość wyprodukowanej energii komórkowej ATP, przedstawiając inaczej – tempo metabolizmu komórkowego. 

W nadczynności tarczycy metabolizm komórkowy przyspiesza. Mogłoby się wydawać, iż z punktu widzenia skóry zmiana ta niesie jedynie korzyści. Przyspieszone tempo fibroblastów oznacza przecież większą ilość kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego. Niestety. Produktem ubocznym w procesie syntezy ATP są wolne rodniki. Nadczynność tarczycy związana jest z nadprodukcją wolnych rodników i  obok wielu innych zmian, przyspieszonym starzeniem tkanek. 

Z kolei niedoczynność tarczycy, a zatem niedostateczna ilość hormonu T3 prowadzi do spowolnienia metabolizmu komórkowego. Niedoczynność tarczycy na poziomie skóry odzwierciedla się jako suchość, spadek nawilżenia, oraz pogłębienie zmarszczek. Przyczyną zmian wyglądu skóry jest niedostateczna ilość kolagenu, elastyny, kwasu hialuronowego oraz keratyny. Niedobór tej ostatniej prowadzić może również  do nadprodukcji melaniny i rozwoju przebarwień (mechanizm obronny).

Kosmetolog w pracy z pacjentem z chorobą tarczycy

Rolą kosmetologa jest rozpoznanie zaburzeń hormonalnych, ponieważ to one są częstą przyczyną zgłaszanych dermatoz. Diagnostyka laboratoryjna potwierdza lub wyklucza dysfunkcje tarczycy. Każdy pacjent z rozpoznaną niedoczynnością, nadczynnością lub chorobą z autoimmunizacji musi zostać skierowany do specjalisty – endokrynologa. 

Drugą grupę pacjentów ze zmianami hormonalnymi tarczycy stanowią osoby, które otrzymały diagnozę wcześniej – przed wizytą w gabinecie kosmetologicznym. Pacjenci tacy przyjmują środki farmakologiczne, a to stabilizuje funkcjonowanie tarczycy i wycisza objawy niedoczynności lub nadczynności. U chorych z Hashimoto mimo leczenia objawy mogą się utrzymywać.

Terapia kosmetologiczna dla pacjenta z chorobą tarczycy

Leczona farmakologicznie niedoczynność lub nadczynność tarczycy nie jest przeciwwskazaniem do zabiegów kosmetologicznych. Mogą być one wykonywane z taką samą częstotliwością i intensywnością jak u osób zdrowych. Ograniczenia w beauty planie mają miejsce u pacjentów ze świeżo rozpoznaną dysfunkcją tarczycy oraz u pacjentów z chorobą Hashimoto.

Najważniejszym zaleceniem dla osób ze świeżo rozpoznaną nadczynnością tarczycy jest wykluczenie procedur o działaniu stymulującym. Kosmetolog rezygnuje z niskocząsteczkowych peelingów chemicznych, zabiegów mezoterapii mikroigłowej, laseroterapii. Substancjami, które powinny znaleźć się w zabiegach i kosmetykach do pielęgnacji domowej są: pochodne witaminy A – działanie regulujące oraz antyoksydanty – witamina C, E, kwas ferulowy oraz koenzym Q10. Ten ostatni neutralizuje wolne rodniki w obszarze mitochondrium. 

W pielęgnacji skóry pacjenta z niedoczynnością tarczycy kluczowe znaczenie ma uzupełnienie składników, których produkcja została spowolniona lub zatrzymana. Należą do nich składniki cementu międzykomórkowego i płaszcza hydrolipidowego: ceramidy, sterole, mocznik oraz wytwór fibroblastów – kwas hialuronowy. 

Podsumowanie

Popularność zaburzeń hormonalnych wśród pacjentów korzystających z usług kosmetologicznych jest najważniejszym powodem do wzbogacenia kompetencji kosmetologa o wiedzę z zakresu układu endokrynnego. Płynne obracanie się w tematyce układu endokrynnego oraz diagnostyce laboratoryjnej pomaga na samym początku współpracy z pacjentem rozpoznać przyczynę zmian skórnych, a to pierwszy i najważniejszy krok do sukcesu w terapii kosmetologicznej.