-14% na wybrane produkty. Wpisz kod Selflove14 🤍.

Ekspozycja na światło niebieskie a zdrowie skóry

kosmetologia
kaboompics_Macbook, an iPhone, a coffee, a chocolate and a notebook in a bed
24 maj 2021
24 maj 2021

Na zdrowie skóry wpływa nie tylko pielęgnacja kosmetyczna i zabiegi gabinetowe, ale przede wszystkim tryb życia. Jednym z elementów trybu życia jest rytm okołodobowy. Ekspozycja na światło niebieskie zaburza rytm okołodobowy. Synteza melatoniny zostaje zmniejszona, a poziom kortyzolu rośnie. W konsekwencji zdrowienie skóry spowalnia.

Zapraszamy Was do kolejnego artykułu napisanego przez  Amelię Pietryka – Monitora Badań Klinicznych z 8-letnim doświadczeniem w obszarze badań onkologicznych. Tym razem Amelia podzieliła się z nami wiedzą na temat wpływu światła niebieskiego na rytm okołodobowy i zdrowie skóry.

Rytm okołodobowy – biologiczny sterownik

Cykl dobowy warunkuje prawidłowe funkcjonowanie organizmu, umożliwiając dostosowanie wielu procesów fizjologicznych do zmieniających się warunków środowiskowych. Wpływa na momenty największej sprawności psychicznej i fizycznej w ciągu dnia oraz określa optymalną porę snu, niezbędną do regeneracji i harmonijnej pracy organizmu.

Najważniejszym czynnikiem kształtującym rytm okołodobowy jest światło. Padając na siatkówkę oka wpływa na czynność zegara biologicznego, który z kolei synchronizuje wszystkie układy organizmu. Pojęcie zegara biologicznego nie jest abstrakcyjnym określeniem – zegar biologiczny istnieje naprawdę. 

U człowieka występuje on w podwzgórzowej części ośrodkowego układu nerwowego, w parzystych strukturach zwanych jądrami nadskrzyżowaniowymi. Zegar biologiczny komunikuje się z resztą organizmu za pomocą melatoniny. Melatonina czyli hormon snu, wytwarzana jest przez część mózgu zwanej szyszynką. Aby melatonina była przez nasz organizm prawidłowo wytwarzana, potrzebujemy ograniczyć zupełnie dostęp światła. To istotny element w procesie regeneracji narządów, w tym bariery ochronnej jaką jest nasza skóra, ona również potrzebuje odpoczywać. Regularne zapewnienie kilku godzin bez światła w porze wieczornej i nocnej jest kluczowe dla zachowania równowagi w funkcjach organizmu. 

Jednak postęp techniczny oraz możliwość korzystania ze sztucznego oświetlenia spowodowały istotną zmianę i odejście od naturalnego rytmu życia wyznaczanych przez dzień i noc. Ekspozycja na światło w godzinach nocnych, nieregularne pory aktywności i snu, praca zmianowa powodują, że wiele osób cierpi na zaburzenia rytmu okołodobowego. A to z kolei przekłada się na wiele zmian metabolicznych w organizmie.

light pollution i jego wpływ na organizm

Specyficzne funkcje biologiczne organizmu zostały zdefiniowane w zależności od tego, czy dociera do nas światło dzienne czy znajdujemy się w ciemności. W badaniach naukowych wykazano, że zakłócenie tego rytmu przez zanieczyszczenie światłem (z ang. light pollution) ma głębokie skutki zdrowotne. Zanieczyszczenie światłem w literaturze medycznej określa się ekspozycję na sztuczne światło w godzinach, kiedy organizm powinien rozpocząć regenerację i wydzielanie melatoniny (około godziny 21:00). Szkodliwe niebieskie światło w nocy może być wytwarzane z różnych sztucznych źródeł, takich jak lampy LED,  wyświetlacze znajdujące się w telewizorach, monitorach, tabletach i smartfonach.

U człowieka zegar biologiczny wpływa na mechanizmy, które odpowiadają za zmiany w wydzielaniu hormonów, temperaturę ciała, jakość snu, poziom ciśnienia tętniczego, procesy metaboliczne, pracę wątroby. Rozregulowany zegar biologiczny to ryzyko m.in.:

  • Zwiększenia apetytu i zmiany nawyków żywieniowych na niezdrowe. Zmęczony organizm ma większe zapotrzebowanie na tłuszcz i cukier, a zatem wzrasta ryzyko nadwagi, zmian w gospodarce insulinowej, zaburzeń w pracy jelit
  • Zmian w wydzielaniu hormonów, które mają wpływ na regulację wielu procesów fizjologicznych, w tym gospodarkę cyklu menstruacyjnego. Niewielkie zmiany w rytmie dobowym wpływają na regulację procesów fizjologicznych w skali miesiąca
  • Rozwoju chorób sercowo-naczyniowych
  • Rozwoju depresji i zaburzeń nastroju
  • Rozwoju niektórych nowotworów. W badaniach wykazano, że kobiety pracujące w trybie zmianowym częściej chorują na nowotwory piersi niż kobiety, które pracują w trybie dziennym.

Kortyzol zamiast melatoniny

Na regulację rytmu dobowego składa się szereg różnych przekaźników (oscylatorów) odbierających bodźce ze źródeł behawioralnych, fizjologicznych i co najmniej oczywiste – genetycznych. Jednym z takich oscylatorów rytmów biologicznych u ludzi są neurony podwzgórza w jądrach nadskrzyżowaniowych. Poprzez siatkówkę oka odbierają sygnały ze środowiska zewnętrznego, w tym światło, i dalej drogą siatkówkowo-podwzgórzową, przekazują informację do mózgu. Tam impulsy elektryczne uruchamiają dalsze procesy, np. hamują wydzielanie melatoniny podczas wieczornej ekspozycji na światło z ekranu smartfona. Organizm, zamiast włączyć naturalnie zaprogramowane dla pory wieczornej funkcje regeneracyjne, daje oscylatorowi znać, że to wciąż czas aktywności. W odpowiedzi uruchamiane jest wydzielanie hormonów, jednak zamiast melatoniny dostajemy dawkę pobudzającego kortyzolu lub adrenaliny. 

Oprócz melatoniny, która wydzielana jest wieczorem i w ciemności, na rytm dobowy ma istotny wpływ kolejny hormon, wspomniany wyżej – kortyzol. Nazywany jest „markerem stresu”, gdyż jego stężenie znacząco rośnie w czasie pobudzenia i mobilizacji organizmu. Jego głównym zadaniem jest zwiększenie stężenia glukozy we krwi w sytuacjach stresowych. Poziom kortyzolu wykazuje wahania dobowe, osiąga szczyt w godzinach rannych i znacząco obniża się w późnych godzinach nocnych. W wydzielaniu kortyzolu występuje duża zmienność i jego gospodarka jest bardzo czuła, już ciągu kilku minut od wystąpienia stresu dochodzi do wzrostu wydzielania kortyzolu. 

Geny zegarowe

Światłoczuła siatkówka oka to nie jedyny organ modulujący zegar biologiczny, istnieją jeszcze geny zegarowe. Są one obecne w wielu tkankach naszego organizmu, w tym w skórze – a rolę oscylatorów pełnią białka. Podstawowe geny zegarowe to trzy geny period –  PER1, PER2, PER3 oraz dwa kryptochromy CRY1 i CRY2. Na poziomie molekularnym zachodzą dobowe zmiany właśnie w ekspresji genu period, produktem tej ekspresji jest białko PER, które gromadzi się w komórkach w nocy, a za dnia ulega degradacji. Podłoże molekularne zegara biologicznego stanowi cykliczna ekspresja gamy genów zegarowych.  Kontrolują one rytmiczność procesów życiowych i zależnej od nich produkcji białek zegarowych. 

Światło niebieskie A skóra

Na co dzień skóra narażona jest na wiele czynników stresogennych i urazów środowiskowych. W trakcie 24-godzinnego naturalnego cyklu, w ciągu dnia skóra koncentruje się na funkcjach ochronnych, natomiast w nocy skupia się na naprawie uszkodzeń i aktywuje funkcje regeneracyjne. Skóra jest głównym celem stresu oksydacyjnego, a związek między starzeniem się a stresem oksydacyjnym został dobrze udokumentowany. Każda komórka skóry zawiera geny zegarowe, które kontrolują i synchronizują czynności komórkowe z funkcjami dziennymi lub nocnymi.

Regularny rytm dobowy zapewnia właściwe działanie mechanizmu czasowego w komórkach skóry i cyklu: dzień – ochrona, noc – regeneracja. Najsilniejszym bodźcem do synchronizacji funkcji komórkowych jest wyczuwanie światła lub jego braku, także przez komórki skóry. Jak wspomniano wyżej, komórki skóry mają geny zegarowe, które potrafią odbierać światło i samodzielnie regulować swoje funkcje fizjologiczne.

SZKODLIWE DZIAŁANIE ŚWIATŁA NIEBIESKIEGO

Badania dotyczące wpływu niebieskiego światła na skórę wykazały, że powoduje ono w komórkach skóry stres oksydacyjny, wzrost poziomu cytokin prozapalnych (IL-1a, IL-6, IL-8 i TNF-a), osłabienie bariery skórnej, a także wzrost pigmentacji. Wiemy, jak ważna jest ochrona skóry przed promieniowaniem UVB, UVA i IR, ale coraz więcej mówi się również o ochronie przed światłem widzialnym o wysokiej energii (HEVL, ang. High Energy Visible Light).

Światło niebieskie, o długości fali między 380 a 500 nm, jest bezpośrednim sygnałem dla komórek skóry i może zakłócać ich rytm dobowy oraz funkcje zaprogramowane na porę nocną, kiedy powinna odbywać się regeneracja. Naukowcy zbadali transkrypcję genu per1 (gen zegarowy znajdujący się w komórkach) w keratynocytach i wykazali, że światło niebieskie o długości fali 410 nm istotnie zmniejsza jego transkrypcję. Oznacza to, że komórki naskórka oświetlane światłem niebieskim bezpośrednio je wyczuwają i zamiast przechodzić w nocną fazę regeneracji, pozostają w dziennej fazie ochrony. Ekspozycja keratynocytów na światło niebieskie w nocy sprawia, że komórki „myślą”, że jest dzień, co zaburza naturalny proces odnowy skóry.

Światło niebieskie prowadzi także do różnorodnych uszkodzeń komórek skóry. Odnotowano istotny wzrost produkcji wolnych rodników (ROS) aż o 88%, uszkodzenia struktury DNA oraz wzrost mediatorów stanu zapalnego. Te szkodliwe skutki mogą z czasem zwiększać ogólne uszkodzenia skóry i przyspieszać jej starzenie. Ochrona przed światłem niebieskim staje się więc kluczowym elementem codziennej pielęgnacji skóry, zarówno w kontekście zdrowia, jak i estetyki.

Znaczenie fotoprotekcji i stylu życia

Badania pokazują, że komórki skóry są wrażliwe na światło niebieskie. Nawet kilkudziesięciominutowa ekspozycja wywołuje stres oksydacyjny, uszkodzenia DNA i stany zapalne. Światło niebieskie zaburza działanie genów zegarowych, co prowadzi do utraty rytmu nocnego i osłabienia nocnych funkcji regeneracyjnych skóry.

To ważny argument za stosowaniem fotoprotekcji z filtrami chroniącymi przed światłem niebieskim (anty-HEVL) w ciągu dnia, nawet podczas pracy w pomieszczeniach ze sztucznym oświetleniem lub przy komputerze. Szeroka fotoprotekcja, obejmująca UVA, UVB, IR i anty-HEVL, wspiera skórę w pełnieniu funkcji ochronnych i minimalizuje wpływ stresorów. Po wieczornej ekspozycji na światło, trudnej do uniknięcia we współczesnym świecie, skóra potrzebuje dodatkowej ochrony w ciągu dnia. W tym kontekście kluczowe znaczenie mają również antyoksydanty, które chronią komórki przed wolnymi rodnikami.

Podsumowanie

Funkcjonowanie organizmu zgodnie z naturalnym rytmem dobowym ma kluczowy wpływ na zdrowie, samopoczucie i wygląd. Skóra często odzwierciedla wewnętrzną równowagę lub jej brak. Połączenie higienicznego trybu życia – opartego na prawidłowej diecie, aktywności fizycznej, śnie, regeneracji i redukcji stresu – z zabiegami kosmetologicznymi przynosi najlepsze i trwałe efekty w postaci zdrowej, zadbanej cery.

Dlatego tak istotna jest edukacja pacjentów i uświadamianie, że nawet najlepsze terapie gabinetowe i pielęgnacja domowa nie przyniosą spektakularnych rezultatów bez zdrowego trybu życia i odpowiednich nawyków.

 Bibliografia:

  1. 1. Dong K, Goyarts EC, Pelle E, Trivero J, Pernodet N. Blue light disrupts the circadian rhythm and create damage in skin cells. Int J Cosmet Sci. 2019 Dec;41(6):558-562. doi: 10.1111/ics.12572. PMID: 31418890.
  2. 2. Nakashima Y, Ohta S, Wolf AM. Blue light-induced oxidative stress in live skin. Free Radic Biol Med. 2017 Jul;108:300-310. doi: 10.1016/j.freeradbiomed.2017.03.010. Epub 2017 Mar 15. PMID: 28315451.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *