Kosmetyk, wyrób medyczny, dermokosmetyk, a może kosmetyk wegański? Wybór produktów dostępnych na rynku Beauty stale rośnie, a deklaracje producentów zachęcają do przetestowania coraz to nowych formuł. Ulegamy im My – Kosmetolodzy, pragnący odnalezienia najbardziej aktywnych kosmetyków do zabiegów gabinetowych oraz konsumenci poszukujący skutecznych i bezpiecznych produktów do pielęgnacji domowej.

Jak odnaleźć się na rynku produktów Beauty? Które deklaracje są prawdziwe i jak je zweryfikować? I w końcu, który z nich wybrać? Na te pytania w kolejnym eksperckim artykule odpowiada Marta Majszyk-Świątek – kosmetolog, biolog analityczny i technolog produkcji kosmetyków. Szerokie kompetencje sprawiają, że Marta jest specjalistką w ocenie skuteczności kosmetyków – rozumie zarówno fizjologię skóry oraz potrafi zweryfikować skuteczność gotowych formuł chemicznych.

Definicja kosmetyku oraz zasady działania

Miano produktu kosmetycznego usystematyzowano w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 dnia 09.11.2009 r. Rozporządzenie obowiązuje we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Substancja lub mieszanina, aby została kosmetykiem, powinna spełniać odpowiednie kryteria. Według rozporządzenia są to: kontakt z zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego (naskórkiem, owłosieniem, paznokciami, wargami oraz zewnętrznymi narządami płciowymi) lub zębami oraz błonami śluzowymi jamy ustnej, a także fundamentalny cel zastosowania dotyczący utrzymania w czystości, perfumowania, zmiany ich wyglądu, ochrony, utrzymania w dobrej kondycji lub korygowania zapachu ciała. W sytuacji, gdy dany produkt w deklaracji marketingowej, składzie, ewentualnie w sposobie wykorzystania nie jest zgodny z pojęciem kosmetyku z rozporządzenia 1223/2009, nie jest kosmetykiem i nie może zostać wprowadzony do sprzedaży w tej postaci.

W oparciu o definicję, produkt kosmetyczny może oddziaływać jedynie w obrębie naskórka. Kosmetyk nie może wnikać do skóry właściwej, tym bardziej do krwiobiegu. Wskutek powyższego, w oświadczeniu o produkcie zawartym na opakowaniu, nie powinna się znaleźć informacja o leczniczym działaniu ani ogólnym działaniu na organizm. Jednym z przykładów nieodpowiedniej deklaracji marketingowej jest informacja “uszczelnia naczynia krwionośne”. Równocześnie informacje zawarte na opakowaniu, np. “Laser 3d” czy “mikrozastrzyk”, nie są adekwatne z definicją i prawem oraz wprowadzają konsumenta w błąd.

Każdy produkt kosmetyczny obowiązują takie same reguły i zasady z rozporządzenia 1223/2009, bez względu na to, czy kosmetyk jest dostępny w aptece, drogerii czy gabinecie kosmetycznym. Aby dany produkt został nazwany kosmetykiem i wprowadzony na rynek Unii Europejskiej, musi wcześniej mieć wykonany Raport Oceny Bezpieczeństwa. Taki raport jest poprzedzony wieloma dokładnymi i niezbędnymi badaniami. Głównie w gabinetach kosmetycznych można dostrzec napis “tylko do użytku profesjonalnego”. Oznacza to, że dany produkt zawiera zwiększoną ilość substancji aktywnych oraz polega na odpowiednim sposobie nakładania kosmetyków, jeden po drugim. Nadal produkt jest zgodny z rozporządzeniem. W związku ze zwiększoną, zgodnie z prawem, ilością składników aktywnych, kosmetyki nabyte w gabinecie kosmetycznym, jako kontynuacja pielęgnacji domowej po zabiegu, są droższe w porównaniu z kosmetykami z drogerii. 

Kupujący może dostrzec na opakowaniu kosmetyku informację “Produkt apteczny”. Związane jest to tylko z decyzją producenta o sprzedaży wyłącznie w aptekach. Ponadto nadal jest pełnoprawnym kosmetykiem opartym na zasadach zawartych w rozporządzeniu.

Kosmetyk a wyrób medyczny

W sytuacji, gdy kosmetyk przekracza w działaniu normy produktu kosmetycznego, ma obowiązek zostać zaklasyfikowany do wyrobów medycznych, ewentualnie substancji leczniczych lub biobójczych.  Zarówno w kosmetologii, jak i w produktach do zastosowania profesjonalnego, najczęściej można spotkać wyroby medyczne. Wyroby medyczne, wykorzystywane w kosmetologii, mogą funkcjonować zgodnie z określeniem “w ciele lub na ciele ludzkim” wykluczając działanie farmakologiczne, metaboliczne bądź immunologiczne, ale z zachowaniem funkcji wspomagania. Takimi wyrobami medycznymi są preparaty wykorzystywane w mezoterapii mikroigłowej i igłowej.

Producenci, którzy w swoim portfolio posiadają zarejestrowane kosmetyki oraz wyroby medyczne (produkty wykraczające poza działanie naskórkowe), winni być polecani i doceniani ze względu na zwiększone restrykcje produkcyjne, odpowiednie badania i certyfikaty. Wyroby medyczne, w porównaniu z produktami kosmetycznymi, posiadają zaawansowany proces produkcyjny oraz spełniają wiele dodatkowych obostrzeń dotyczących produkcji.

Dermokosmetyki, kosmoceutyki, kosmetyki naturalne…

W branży kosmetycznej coraz popularniejsze są terminy, takie jak kosmeceutyki, dermokosmetyki, biokosmetyki czy kosmetyki naturalne. Powyższe określenia są jedynie hasłami marketingowymi, powstałymi nie do końca zgodnie z prawem, mającymi na celu zwiększenie zainteresowania i sprzedaży wśród konsumentów. W rzeczywistości są to produkty kosmetyczne podlegające rozporządzeniu
nr 1223/2009. 

W branży beauty upowszechniła się niepisana zasada, że dermokosmetykami są produkty hypoalergiczne – potwierdzone badaniami, jednocześnie nie zawierające konserwantów, uważanych za drażniące. Zazwyczaj są to produkty stworzone dla osób o skórze wrażliwej i nadreaktywnej. Mimo wszystko jest to określenie umowne, które nie daje pewności, że dany produkt kosmetyczny, określony jako dermokosmetyk, jest wyprodukowany zgodnie z założeniem definicji.

Analogicznie jest w produktami tzw. naturalnymi, eko, vegan itp. Nie posiadają one uregulowanej prawnie definicji kosmetyku naturalnego. Nie ma również żadnych założeń, które kosmetyk naturalny powinien spełniać. Wyjątkiem są przedsiębiorstwa wydające różnorakie certyfikaty, np. ECOCERT posiada własne wytyczne dotyczące produkcji i receptury danego kosmetyku. Konsumenci mylnie interpretują określenie kosmetyku naturalnego, żywiąc przekonanie, że jest on bardziej przyjazny skórze od “zwykłego” kosmetyku. Niestety w kosmetykach uważanych za naturalne, często są stosowane naturalne olejki eteryczne, które bardziej podrażniają skórę niż surowce syntetyczne. W kosmetykach naturalnych występują skoncentrowane wyciągi z ziół lub roślin, które mogą uczulać i bardzo podrażniać skórę, niezależnie od deklaracji, że dany produkt jest w 100% wykonany z surowców pochodzenia naturalnego. Kosmetyki naturalne nie są kosmetykami hypoalergicznymi.

PODSUMOWANIE

W praktyce pod pojęciem kosmetyku kryje się wiele, różnorodnych produktów. Choć wybór nie jest łatwy, to ma kluczowe znaczenie w naszej pracy. Kosmetyki profesjonalne to jedne z najważniejszych narzędzi Kosmetologa. Wprowadzając nowe kosmetyki do oferty gabinetu, zwracajmy uwagę na kategorię, do której zostały one zaklasyfikowane. Pamiętajmy, że wyroby medyczne działają głębiej, do poziomu skóry właściwej. W terapii skoncentrowanej na spłycenie zmarszczek, poprawie jędrności czy uszczelnieniu naczyń krwionośnych to one – wyroby medyczne – powinny być wybierane w pierwszej kolejności.