Rynek beauty dynamicznie się rozwija, a liczba dostępnych produktów i obietnic producentów rośnie z każdym rokiem. Deklaracje o innowacyjnych formułach, naturalnych składnikach czy wyjątkowej skuteczności przyciągają uwagę zarówno kosmetologów, którzy szukają efektywnych preparatów do zabiegów gabinetowych, jak i konsumentów poszukujących bezpiecznych i skutecznych kosmetyków do pielęgnacji domowej.

Jak odnaleźć się w tym gąszczu produktów? Które deklaracje są wiarygodne, jak je zweryfikować i który produkt faktycznie warto wybrać? Na te pytania odpowiada Marta Majszyk-Świątek – kosmetolog, biolog analityczny i technolog produkcji kosmetyków. Dzięki szerokim kompetencjom Marta nie tylko rozumie fizjologię skóry, ale również potrafi rzetelnie ocenić skuteczność gotowych formuł chemicznych, oferując praktyczne wskazówki zarówno dla specjalistów, jak i świadomych konsumentów.

Definicja kosmetyku według prawa UE

Miano produktu kosmetycznego zostało określone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 9 listopada 2009 r. Rozporządzenie to obowiązuje we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Aby substancja lub mieszanina została uznana za kosmetyk, musi spełniać określone kryteria.

Zgodnie z rozporządzeniem kosmetyk musi mieć kontakt z zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego. Dotyczy to naskórka, owłosienia, paznokci, warg, zewnętrznych narządów płciowych, zębów oraz błon śluzowych jamy ustnej. Dodatkowo kosmetyk musi mieć jasno określony cel. Może to być utrzymanie w czystości, perfumowanie, zmiana wyglądu, ochrona, utrzymanie w dobrej kondycji lub korygowanie zapachu ciała.

Jeśli produkt w swojej deklaracji marketingowej, składzie lub sposobie użycia nie spełnia tych kryteriów, nie jest uznawany za kosmetyk. W takim przypadku nie może zostać wprowadzony do sprzedaży jako produkt kosmetyczny.

Zakres działania kosmetyku

W oparciu o definicję, produkt kosmetyczny może oddziaływać jedynie w obrębie naskórka. Kosmetyk nie może wnikać do skóry właściwej, tym bardziej do krwiobiegu. Wskutek powyższego, w oświadczeniu o produkcie zawartym na opakowaniu, nie powinna się znaleźć informacja o leczniczym działaniu ani ogólnym działaniu na organizm. Jednym z przykładów nieodpowiedniej deklaracji marketingowej jest informacja “uszczelnia naczynia krwionośne”. Równocześnie informacje zawarte na opakowaniu, np. “Laser 3d” czy “mikrozastrzyk”, nie są adekwatne z definicją i prawem oraz wprowadzają konsumenta w błąd.

Zasady wprowadzania kosmetyków na rynek

Każdy produkt kosmetyczny obowiązują takie same reguły i zasady z rozporządzenia 1223/2009, bez względu na to, czy kosmetyk jest dostępny w aptece, drogerii czy gabinecie kosmetycznym. Aby dany produkt został nazwany kosmetykiem i wprowadzony na rynek Unii Europejskiej, musi wcześniej mieć wykonany Raport Oceny Bezpieczeństwa. Taki raport jest poprzedzony wieloma dokładnymi i niezbędnymi badaniami. Głównie w gabinetach kosmetycznych można dostrzec napis “tylko do użytku profesjonalnego”. Oznacza to, że dany produkt zawiera zwiększoną ilość substancji aktywnych oraz polega na odpowiednim sposobie nakładania kosmetyków, jeden po drugim. Nadal produkt jest zgodny z rozporządzeniem. W związku ze zwiększoną, zgodnie z prawem, ilością składników aktywnych, kosmetyki nabyte w gabinecie kosmetycznym, jako kontynuacja pielęgnacji domowej po zabiegu, są droższe w porównaniu z kosmetykami z drogerii. 

Kupujący może dostrzec na opakowaniu kosmetyku informację “Produkt apteczny”. Związane jest to tylko z decyzją producenta o sprzedaży wyłącznie w aptekach. Ponadto nadal jest pełnoprawnym kosmetykiem opartym na zasadach zawartych w rozporządzeniu.

Kosmetyk a wyrób medyczny

Gdy kosmetyk przekracza działaniem normy produktu kosmetycznego, musi zostać zaklasyfikowany jako wyrób medyczny, substancja lecznicza lub biobójcza. W kosmetologii najczęściej spotykamy wyroby medyczne, szczególnie w produktach do użytku profesjonalnego. Wyroby medyczne w kosmetologii działają „na ciele” lub „w ciele” człowieka. Wykluczają jednak działanie farmakologiczne, metaboliczne i immunologiczne, zachowując funkcję wspomagającą. Przykładem takich produktów są preparaty do mezoterapii mikroigłowej i igłowej.

Producenci posiadający w ofercie zarówno kosmetyki, jak i wyroby medyczne powinni być szczególnie doceniani. Wyróżnia ich przestrzeganie restrykcyjnych norm produkcyjnych, odpowiednie badania i certyfikaty. Wyroby medyczne, w porównaniu do kosmetyków, przechodzą bardziej zaawansowane procesy produkcji i spełniają surowsze wymagania.

Dermokosmetyki, kosmeceutyki, kosmetyki naturalne – co naprawdę oznaczają?

W branży kosmetycznej coraz częściej pojawiają się takie terminy jak kosmeceutyki, dermokosmetyki, biokosmetyki czy kosmetyki naturalne. Choć brzmią profesjonalnie i budzą zaufanie, są to głównie hasła marketingowe, które nie mają odzwierciedlenia w przepisach prawa. Wszystkie te produkty podlegają Rozporządzeniu nr 1223/2009, które definiuje ogólne zasady dotyczące kosmetyków na rynku Unii Europejskiej.

Czym są dermokosmetyki?

W branży beauty upowszechniła się niepisana zasada, że dermokosmetykami są produkty hypoalergiczne. Ich bezpieczeństwo jest potwierdzone badaniami, a formuły nie zawierają konserwantów uznawanych za drażniące. Zazwyczaj są to produkty stworzone dla osób o skórze wrażliwej i nadreaktywnej. Mimo wszystko, jest to określenie umowne. Nie daje ono pewności, że dany produkt kosmetyczny, określony jako dermokosmetyk, został wyprodukowany zgodnie z definicją.

Kosmetyki naturalne, eko, vegan – fakty i mity

Analogicznie jest w produktami tzw. naturalnymi, eko, vegan itp. Nie posiadają one uregulowanej prawnie definicji kosmetyku naturalnego. Nie ma również żadnych założeń, które kosmetyk naturalny powinien spełniać. Wyjątkiem są przedsiębiorstwa wydające różnorakie certyfikaty, np. ECOCERT posiada własne wytyczne dotyczące produkcji i receptury danego kosmetyku. Konsumenci mylnie interpretują określenie kosmetyku naturalnego, żywiąc przekonanie, że jest on bardziej przyjazny skórze od “zwykłego” kosmetyku. Niestety w kosmetykach uważanych za naturalne, często są stosowane naturalne olejki eteryczne, które bardziej podrażniają skórę niż surowce syntetyczne. W kosmetykach naturalnych występują skoncentrowane wyciągi z ziół lub roślin, które mogą uczulać i bardzo podrażniać skórę, niezależnie od deklaracji, że dany produkt jest w 100% wykonany z surowców pochodzenia naturalnego. Kosmetyki naturalne nie są kosmetykami hypoalergicznymi.

PODSUMOWANIE

Pod pojęciem kosmetyku kryje się wiele różnorodnych produktów, a ich odpowiedni dobór ma kluczowe znaczenie w pracy kosmetologa. Kosmetyki profesjonalne to jedno z najważniejszych narzędzi w gabinecie, dlatego wprowadzając nowe produkty do oferty, warto zwracać uwagę na kategorię, do której zostały zaklasyfikowane.

Pamiętajmy, że wyroby medyczne charakteryzują się głębszym działaniem – mogą penetrować aż do skóry właściwej. W przypadku terapii skoncentrowanych na spłyceniu zmarszczek, poprawie jędrności czy uszczelnieniu naczyń krwionośnych, to właśnie wyroby medyczne powinny być wybierane w pierwszej kolejności. Świadome korzystanie z dostępnych produktów pozwala na skuteczniejsze prowadzenie terapii i osiąganie długotrwałych rezultatów.