Na prawidłowe funkcjonowanie organizmu wpływa wiele czynników. Należą do nich m.in. uwarunkowania genetyczne, rytm okołodobowy, aktywność fizyczna, radzenie sobie ze stresem, zbilansowana dieta i odpowiednia podaż witamin. Jedną z kluczowych witamin jest cholekalcyferol, czyli witamina D3.
Odpowiedni poziom witaminy D jest niezbędny do utrzymania prawidłowej pracy komórek skóry, takich jak keratynocyty, fibroblasty, melanocyty i komórki układu immunologicznego SALT. Witamina D wspiera także hamowanie reakcji alergicznych, co ma szczególne znaczenie dla osób cierpiących na AZS.
Definicja witaminy D
Witamina D to grupa steroidowych, organicznych związków chemicznych, do których zaliczamy witaminę D1 (kalcyferol), D2 (ergokalcyferol) i D3 (cholekalcyferol). Witamina D3 powstaje pod wpływem promieniowania słonecznego, natomiast witaminy D2 i D3 mogą być dostarczane z pożywieniem. Naturalnymi źródłami witaminy D są m.in. dziko żyjące ryby morskie, takie jak łosoś, tuńczyk czy dorsz, oleje rybne, grzyby kapeluszowe oraz produkty pochodzenia zwierzęcego, w tym wątroba wołowa i żółtka jaj.
Przyswajalność witaminy D z pokarmów zależy jednak od wielu czynników, takich jak obecność tłuszczów w diecie czy indywidualne cechy metaboliczne. Czy można zatem uzupełniać witaminę D w inny sposób? Organizm człowieka ma zdolność samoistnej syntezy tego związku poprzez skórę, w procesie fotokonwersji pod wpływem promieniowania UVB.
SYNTEZA WITAMINY D
Synteza witaminy D to naturalny proces chemiczny zachodzący w skórze pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Promienie UVB przenikają do głębszych warstw naskórka, gdzie w warstwach podstawnej i kolczystej znajduje się 7-dehydrocholesterol – pochodna cholesterolu. Pod wpływem promieniowania UVB oraz temperatury zachodzi fotoizomeryzacja, w wyniku której powstaje witamina D3 (cholekalcyferol). Aż 80-100% witaminy D3 obecnej w organizmie pochodzi właśnie z tego naturalnego procesu. Następnie witamina D3 jest magazynowana w komórkach tłuszczowych i transportowana przez krew do wątroby i nerek, gdzie ulega dalszym przemianom.
Skóra syntetyzuje witaminę D tylko wtedy, gdy słońce znajduje się odpowiednio wysoko. W naszej strefie geograficznej, ze względu na ograniczone nasłonecznienie, proces ten jest możliwy jedynie od końca kwietnia do początku września, w godzinach 10:00–15:00. Aby synteza była efektywna, co najmniej 18% powierzchni ciała (twarz, przedramiona, nogi) musi być odsłonięte przez minimum 15 minut dziennie.
Jednocześnie stosujemy kosmetyki z filtrami UV, które chronią skórę przed wolnymi rodnikami i uszkodzeniami. Pojawia się więc pytanie: czy ochrona przeciwsłoneczna nie blokuje syntezy witaminy D?
Kosmetyki z SPF a synteza witaminy D
Nikogo nie trzeba przekonywać do tego, że długotrwałe przebywanie na słońcu bez odpowiedniej ochrony może przynieść wiele szkód dla skóry. Promieniowanie UV jest źródłem wolnych rodników, czyli cząsteczek, które pełnią kluczową rolę w reakcjach zapalnych i procesach starzenia. Ekspozycje na promieniowanie UV przyspiesza starzenie tkanki. Aby ograniczyć wpływ UV na skórę stosuje się kosmetyki (kremy, serum, mgiełki, balsamy) z ochroną przeciwsłoneczną – SPF (Sun Protector Factor). Czy mają one wpływ na syntezę witaminy D?
Prawdą jest, że synteza witaminy D przy stosowaniu preparatów fotoochronnych zostaje znacznie ograniczona. Połączenie pielęgnacji z SPF i stosunkowo mała ilość dni słonecznych w ciągu roku, sprawiają, że duża część populacji ma wyraźne niedobory witaminy D3.
Niedobory witaminy D
Do najczęstszych objawów niedoboru witaminy D3 zaliczamy osłabienie odporności, bóle mięśniowe, kostne, przemęczenie oraz problemy skórne. Niedobory cholekalcyferolu wydłużają przebieg stanów zapalnych i spowalniają gojenie tkanki, co ma kluczowe znaczenie w przebiegu dermatoz: AZS, trądzik różowaty, trądzik pospolity, trądzik dojrzały. Ograniczony dostęp do witaminy D3 przez wszystkie komórki, zaburza metabolizm komórkowy i przyspiesza starzenie organizmu.
Suplementacja witaminy D
Prawidłowe stężenie witaminy D3 we krwi powinno mieścić się w zakresie 50-60 nmol/l (20 ng/ml). Szacuje się, że w Polsce ponad 90% społeczeństwa ma niedobory witaminy słońca, dlatego też dobrym rozwiązaniem jest suplementacja witaminy D3. Przed rozpoczęciem suplementacji, należy wykonać badania laboratoryjne. Na podstawie wyników badań, specjalista – kosmetolog, dietetyk, ustala odpowiednią dawkę suplementu. Indywidualne podejście do pacjenta, przyspiesza wyrównanie niedoborów i zdrowienie organizmu.
Podsumowanie
Witamina D ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania organizmu, a jej niedobór może wyraźnie wpływać na wygląd i zdrowie skóry. Stosowanie kremów z ochroną przeciwsłoneczną ogranicza dostęp szkodliwego dla skóry promieniowania UV, a jednocześnie zmniejsza naturalną syntezę witaminy D3. To wraz z małą ilością dni słonecznych na szerokości geograficznej, na której znajduje się Polska, sprawiają, że suplementacja witaminy D3 staje się nieodłącznym elementem zdrowego trybu życia.