Zabiegi kosmetologiczne i pielęgnacja domowa – to najczęstsze skojarzenia, które pojawiają się na hasło: terapia kosmetologiczna. Tymczasem terapia skóry nie ogranicza się jedynie do tych dwóch elementów, wybiega daleko szerzej i obejmuje diagnostykę całego organizmu, zmiany w trybie życia – od diety, przez pracę ze stresem, po regulację rytmu około dobowego.

W zakresie diagnostyki laboratoryjnej, jedynym z najczęściej pojawiających się zaburzeń są zaburzenia prowadzące do spadku hemoglobiny. Kto z nas, choć raz nie cierpiał z powodu anemii? Okazuje się, że wśród osób borykających się ze zmianami skórnymi, ten problem występuje bardzo często. Dlatego też, tak ważne jest, aby kosmetolog holistyczny, miał świadomość zmian jakie zachodzą na skutek zmniejszonej ilości hemoglobiny i wiedział, jak zmodyfikować terapię, aby pomóc skórze.

KROK PIERWSZY: DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA

Żelazo pełni ważną funkcję w procesie erytropoezy, odpowiada za syntezę hemu, który wiążę tlen. Z pomocą krwinek czerwonych tlen dostarczany jest do niemal każdej komórki i wykorzystywany jest w wielu procesach fizjologicznych. Należy jednak pamiętać, że diagnostyka samego żelaza z krwi, nie jest wystarczająca do określenia, jak skutecznie zachodzi proces erytropoezy, i czy komórki są odpowiednio dotlenione. Wynika to z dwóch rzeczy. Po pierwsze żelazo jest pierwiastkiem niezwykle wrażliwym na zmiany wewnątrz organizmu, a jego poziom może się wyraźnie różnić w odstępie kilku dni, a nawet godzin. Po drugie, przyczyną jest złożoność erytropoezy i czynników w nią zaangażowanych. Obok żelaza, w tworzenie hemoglobiny i czerwonych krwinek zaangażowane są m.in. ferrytyna, witamina B12 i kwas foliowy. To właśnie te badania należy wykonać w pierwszej kolejności, aby ocenić, czy u pacjenta występuje problem niedokrwistości.

KONSEKWENCJE NIEDOKRWISTOŚCI DLA SKÓRY

Niedobór tlenu sprawia, że funkcje komórek zostają spowolnione. Wolniejsze funkcjonowanie keratynocytów oznacza wydłużony proces odnowy naskórka, zaleganie komórek warstwy rogowej na powierzchni skóry oraz niedostateczne nawilżenie związane ze zbyt małą ilością komponentów płaszcza hydrolipidowego, produkowanego przez keratynocycty. Powierzchnia skóry staje się sucha, ściągnięta, podatność na podrażnienia rośnie. 

Ponadto na poziomie skóry właściwej dochodzi do zmniejszenia ilości włókien kolagenowym i struktur budujących macierz, w tym kwasu hialuronowego. W konsekwencji pogarsza się napięcie skóry, zmarszczki stają się bardziej wyraźne. 

W przypadku zaś melanocytów, spowolnienie funkcji keratynocytów może się okazać czynnikiem stymulującym melanogenezę. Skóra jest mądra i szuka sposobów na kompensację swoich braków. Jeśli jej funkcje zostają zaburzone, może okazać się, że produkcja barwnika – melaniny wzrośnie. U pacjentów z niedokrwistością bardzo często występuje lub pogłębia się problem nierównomiernego rozłożenia barwnika – przebarwień.

JAK POSTĘPOWAĆ Z PACJENTEM Z NIEDOKRWISTOŚCIĄ?

Jeśli wyniki badań pacjenta wskazują na niedokrwistość, należy w pierwszej kolejności podjąć działania prowadzące do wyrównania niedoborów. Do takich działań zaliczane są:

• zmiany w diecie:
  • w przypadku spadku żelaza: zakwas z buraka, jaja, produkty odzwierzęce, fasola, groch, soczewica,
  • w przypadku spadku witaminy B12: produkty odzwierzęce, nabiał, drożdże, grzyby, glony,
  • w przypadku spadku kwasu foliowego: ciecierzyca, szpinak, sałata, pietruszka, jajka,
  • w przypadku spadku ferrytyny, produkty wspierające pracę wątroby i jelit: karczoch, mniszek lekarski, kurkuma, avocado, czosnek.
• suplementacja. Suplementy diety zawierają wysoko skoncentrowane składniki, które znacznie szybciej niż produkty dietetyczne, podnoszą poziomy mikro i makroelementów, tym samym wyrównując niedobory. W zakresie suplementacji warto pamiętać o:
  • połączeniu żelaza z witaminą C,
  • połączeniu ferrytyny odzwierzęcej z colostrum, laktoferyną i probiotykami. Taki zestaw sprawia, że poziom ferrytyny podnosi się znacznie szybciej, niż w przypadku ograniczenia się tylko do jednego składnika,
  • formie witaminy B12, najszybciej zadziała metylokobalamina stosowana pod językowo,
  • czasie niezbędnym na zadziałanie suplementów diety. Z reguły suplementacja witaminy B12, i kwasu foliowego trwa 3-6 miesięcy, a żelaza i ferrytyny – nawet do roku.
• konsultacja z innym specjalistą. Jeśli nasze kompetencje/doświadczenie, nie pozwalają na podjęcie działań zmierzających w kierunku uzupełnienia niedoborów lub pacjent zgłasza wiele niepokojących objawów, należy pokierować go do innego specjalisty: lekarza, dietetyka klinicznego.

Modyfikacji należy dokonać również w planie pielęgnacji kosmetycznej i zabiegowej. W wyniku niedotlenienia tkanek, odnowa komórkowa oraz procesy naprawcze spowalniają. Niedokrwistość jest więc przeciwwskazaniem do:

• zabiegów przebiegających ze stanem zapalnym: średnio głębokich peelingów chemicznych (TCA, kwas glikolowy, salicylowy, polikwasy), wysokich stężeń retinoidów >1%, mezoterapii mikroigłowej, zabiegów z wykorzystaniem aparatury: wybranych laserów, HIFU, RF i innych,
• pielęgnacji domowej: wysokich stężeń retinoidów, kwasów chemicznych. 

Zamiast tego należy postawić na składniki i procedury, które odżywią skórę, uzupełniając niedobory na poziomie komórkowym. Do takich składników należą:

• substancje kondycjonujące barierę skórną; ceramidy, skwalan, NMF,
• peptydy – po obróbce technologicznej są w stanie dotrzeć do głębszych warstw naskórka,
• kwas hialuronowy (najlepiej w połączeniu z trechalozą, która wydłużą okres połowicznego rozpadu HA)
• antyoksydanty: kwas alfą-liponowy, kwas ferulowy, xantohumol, witamina C, E.

Składniki te można stosować w ramach kosmetyków do pielęgnacji domowej, oraz w procedurach zabiegowych. Moim ulubionym zabiegiem o działaniu odżywczym jest mezoterapia igłowa. Iniekcja sprawia, że składniki docierają bezpośrednio do skóry właściwej i komórek naskórka, cel zostaje osiągnięty.

PODSUMOWANIE

Niedobory mikroelementów – żelaza, ferrytyny, B12 i kwasu foliowego zaburzają proces erytropoezy, rośnie problem niedotlenienia tkanek. Ich rozpoznanie jest kluczowe na początku terapii, ponieważ wpływa na dalsze kroki kosmetologa. Do momentu wyrównania niedoborów należy powstrzymać się przez zabiegami przebiegającymi ze stanem zapalnym. W zamian za to warto postawić na składniki o szerokopojętym działaniu odżywczym. Na koniec, pamiętajmy, że im bardziej złożony przypadek – duża ilość niedoborów, zmian skórnych, tym bardziej złożona jest terapia. Jeśli jednak nie brakuje nam wiedzy na temat powiązań pomiędzy poszczególnymi narządami i układami, a kondycją skóry, będziemy w stanie osiągnąć postawiony cel.