Myśląc o pielęgnacji skóry najczęściej wymieniamy skórę twarzy i ciała. Na te obszary stosujemy różnego rodzaju kosmetyki: kremy, serum, maski, peelingi, regularnie poddajemy się zabiegom kosmetologicznym – wszak chcemy wyglądać pięknie i młodo. O skórze głowy myślimy rzadko, najszybciej wtedy, gdy zaczyna ona wykazywać problemy czy z nadmiernym przetłuszczaniem, łupieżem (wówczas w ruch idą wszelkiego rodzaju szampony przeciwłupieżowe) czy pojawia się problem wypadających włosów. Niestety, nie jesteśmy przyzwyczajeni do kompleksowej pielęgnacji skóry głowy – jestem przekonana, że gdyby tak było o wiele rzadkiej zgłaszalibyśmy się do specjalistów. Odpowiednia pielęgnacja okołomieszkowa, bo o niej dzisiaj piszę, stanowi podstawę działania trychologicznego. Dogłębne oczyszczanie skóry głowy, utrzymywanie odpowiedniego pH, regulacja pracy sebocytów i regulacja podziałów komórkowych (ograniczenie keratynizacji naskórka) to główne cele w pielęgnacji skóry głowy. Utrzymanie higieny okołomieszkowej stanowi obowiązujacy element terapii trychologicznych, niemniej powinno ono być utrzymywane również w przypadku braku problemów, w celu prewencji i jak w przypadku skóry twarzy, stanowić element kompleksowego dbania o swoje ciało.
Wygląd i kondycja włosów, przydatków naskórka jest uzależniona od sprawności ich funkcjonowania. I choć stosowanie preparatów przeznaczonych do pielęgnacji skóry głowy (koniecznie z bezpiecznym składem) jest niezwykle istotne, to drugą połowę sukcesu stanowią elementy takie jak: tryb życia (w szczególności poziom stresu, ilość snu), dieta (a jakże!), aktywność fizyczna (umiarkowana), ogólny stan organizmu, zażywane leki i suplementy diety. Dlatego myśląc o kondycjonowaniu skóry głowy należy pamiętać, iż za jej ostateczny wygląd odpowiada wiele czynników, a połączenie i zmiana w obrębie wszystkich przynosi najszybsze i najbardziej spektakularne efekty.
Pielęgnacja skóry głowy za pomocą preparatów kosmetycznych
Podstawowy zestaw do pielęgnacji skóry głowy powinen składać się przynajmniej z trzech produktów: peelingu, szamponu, maski/odżywki do skóry głowy. Preparaty stylizujące takie jak lakiery, żele, pianki, suche szampony nie są traktowane jako kosmetyki pielęgnujące, spełniają one jedynie rolę upiększającą, dlatego nie będą rozpatrywane w artykule.
-
Peeling enzymatyczny lub kwasowy
Peeling to najczęściej pomijany kosmetyk do pielęgnacji skóry głowy, choć obok szamponu to właśnie on (bezpośrednio i pośrednio) wpływa na kondycję skóry głowy. Jako narząd zewnętrzny, skóra pełni głównie rolę ochronną, uniemożliwiając wnikanie patogenów, zanieczyszczeń i innych substancji wywołujących stany zapalne. Wielowarstwowa budowa naskórka i odporna na przenikanie warstwa rogowa (keratyna+lipidy) stanowi największy problem w przyswajaniu składników aktywnych z preparatów kosmetologicznych, dlatego jej regularne (raz w tygodniu) złuszczanie powinno być wpisane w schemat pielęgnacji każdego z nas. Peelingi ograniczają namnażanie się komórek, wygładzają naskórek, zwiększają skuteczność kosmetyków aplikowanych na skórę głowy i zapobiegają odkładaniu keratyny w nieaktywne mieszki wlosowe (ograniczenie problemów zaczopowanych mieszków). Peelingi do pielęgnacji skóry głowy powinny być oparte o enzymy lub kwasy, które rozpuszczają keratynę i sebum, stosowanie peelingów ziarnistych może przynieść odwrotny skutek – ich trudne wymycie może prowadzić do zatkania ujść mieszków włosowych, a produkty naturalne takie jak oleje czy kawa wykorzystywane w domowych recepturach mogą przyczynić się do kolonizacji przez patogeny.
-
Szampon
W przeciwieństwie do peelingu, szampon to najbardziej popularny kosmetyk w pielęgnacji skóry głowy. Niestety, nadal najczęściej wybieranymi kosmetykami myjącymi są preparaty drogeryjne, które podobnie jak kosmetyki stylizujące pełnią rolę upiększającą (nabłyszczają, wygładzają, zwiększają objętość). Tymczasem utrzymanie higieny okołomieszkowej powinno polegać na dogłębnym oczyszczeniu skóry z zanieczyszczeń, sebum, potu i utrzymaniu odpowiedniego pH (niższego niż na reszcie ciała – stąd kosmetyki 2w1 są kolejnym błędem pielęgnacyjnym). Podsumowując szampon przeznaczony do skóry głowy powinien spełniać dwie funkcje – oczyszczać i utrzymywać niskie pH, za działania takie jak hamowanie wypadania włosów, ograniczenie łojotoku i inne odpowiedzialne są kosmetyki aplikowane po umyciu skóry głowy.
-
Maska/odżywka do skóry głowy
Skóra głowy jest szczególnie bogata w mieszki włosowe, które stanowią drogę transfolikularną do przepływu składników aktywnych. Mimo ograniczenia jakie występuje w związku z warstwą rogową naskórka, to właśnie na skórze głowy najłatwiej dochodzi do wchłaniania składników aktywnych – pod warunkiem, iż mają one odpowiednio małą cząsteczkę i występują z promotorami przenikania (np. glikol propylenowy, alkohole, kwasy). Stosowanie masek i odżywek przeznaczonych do skóry głowy ma na celu regulację procesów komórkowych, nawodnienie skóry i lepsze zespojenie naskórka (odbudowa lipidów). W przeciwieństwie do odżywek do włosów, preparaty na skórę głowy powinny być aplikowane bezpośrednio na naskórek, a ich stosowanie przy wyborze dobrej jakości kosmetyków nie obciąża włosów i nie prowadzi do nadmiernego przetłuszczania.
-
Ampułki/ekstrakty/lotiony
Łojotok, łupież, wypadanie włosów – problemy związane ze skórą głowy skłaniają do rozszerzenia pielęgnacji o kosmetyki specjalistyczne, w których składniki aktywne dobrano pod kątem przypadłości trychologicznych. Do grupy tych kosmetyków zaliczamy różnego rodzaju wcierki, ampułki czy lotiony aplikowane po umyciu. Preparaty te w przeciwieństwie do poprzednich nie powinny być stosowane przewlekle, a jedynie w okresie pogorszenia stanu skóry głowy. Ich skuteczność jest uzależniona od składników aktywnych.
Składniki aktywne w kosmetykach trychologicznych – czego szukać?
- Probiotyki
- Witaminy: A, E, K, PP, D3, H, B
- Wyciagi roślinne: z mięty pieprzowej, skrzypu, pokrzywy, rozmarynu, kasztanowca, łopianu
- Czynniki wzrostu
- Mikroelementy i makroelementy: krzem, cynk, miedź, mangan
- Peptydy
- Mocznik.
Dieta i suplementacja
Każda komórka naszego ciała do sprawnego funkcjonowania i dalszych podziałów potrzebuje składników odżywczych, które muszą być dostarczane z pożywienia. Intensywne unaczynnienie skóry głowy sprawia, iż jest ona regularnie zaopatrywana w składniki odżywcze. Problem stanowi dieta niezróżnicowana z niedostateczną ilością kalorii, witamin i minerałów. I choć w dzisiejszych czasach utrzymanie zdrowego trybu życia opierającego się na różnorodnych, zbilansowanych i regularnych posiłkach stanowi wyzwanie, to właśnie ono powinno być priorytetem u pacjentów z problemami skóry głowy.
Składnikami szczególnie ważnymi dla wzrostu włosów i kondycji skóry są krzem, witamina D3, A, E, cynk, witaminy z grupy B, biotyna. Dwa ostatnie naturalnie wytwarzane są na poziomie flory bakteryjnej jelit, ich niedobory szczególnie często występują u pacjentów poddawanych antybiotykoterapii. Flora jelitowa ma również znaczenie w przypadku zmian łuszczycowych na skórze głowy, łupieżu czy nadmiernego łojotoku, ale o tym innym razem.
Inne aktywności
Pielęgnacja skóry głowy w zależności od jej stanu i rodzaju włosów może być rozszerzona o zabiegi trychologiczne, wśród których głównymi przedstawicielami są mezoterapia igłowa i karboksyterapia. Oba rodzaje zabiegów wykorzystywane są w leczeniu problemów z wypadaniem, przerzedzeniem włosów czy łuszczycy. Podobnie jednak jak w przypadku pielegnacji skóry twarzy, zabiegi mogą i powinny być stosowane w celu prewencji, lepszego odżywienia mieszków włosowych i przedłużenia fazy wzrostu włosów, tak aby ich zdrowy wygląd towarzyszył nam jak najdłużej.
Obok terapii trychologicznych warto wymienić masaże skóry głowy, które z powodzeniem mogą być samodzielnie wykonywane za pomocą łatwo dostępnych akcesoriów do masażu. Mechaniczna stymulacja skóry głowy przyspiesza krążenie doprowadzając do lepszego zaopatrzenia mieszków włosowych w składniki odżywcze, czynniki wzrostu i hormony. Masaże skóry głowy w zależności od intensywności mogą być wykonywane 2-3 w tygodniu, 5-10 minut.
Inne artykuły dotyczące trychologii:
- Trychologio, poznajmy się
- Mity w trychologii
- Androgenowe wypadanie włosów
- Telogenowe wypadanie włosów (u kobiet)