Aby mądrze oceniać efektywność kosmetyków i zabiegów kosmetologicznych, konieczne jest zrozumienie mechanizmów działania własnej skóry. Jest to żywa i dynamiczna tkanka, skonstruowana z różnorodnych komórek, takich jak keratynocyty, melanocyty, komórki Langerhansa oraz receptory czuciowe. Ta kompleksowa sieć ciągle pracuje, pełniąc liczne kluczowe funkcje w organizmie. Dziś zapraszam Cię na niezwykłą podróż do wnętrza swojej skóry, abyśmy mogli ją razem ponownie odkryć!

10 FAKTÓW NA TEMAT SKÓRY

1. Skóra zajmuje pierwsze miejsce pod względem rozmiaru i masy wśród wszystkich naszych organów. Odpowiedzialna za ochronę, termoregulację i wiele innych kluczowych funkcji, skóra stanowi barierę między naszym wnętrzem a otoczeniem. Średnio, waga skóry stanowi około 10-12% całkowitej wagi naszego ciała. To znaczy, że jeśli ważysz 70 kilogramów, twoja skóra może ważyć nawet 7-8 kilogramów! To zdumiewające, ile pracy i zadań wykonuje ten niezwykły organ każdego dnia.
2. Skóra składa się z trzech warstw: tkanki podskórnej, skóry właściwej i naskórka. Naskórek, z pięcioma warstwami: podstawna, kolczysta, ziarnista, jasna (dłonie i stopy) oraz rogowa. W pielęgnacji skupiamy się przeważnie na warstwie rogowej. Jest to zewnętrzna ochrona przed czynnikami zewnętrznymi. Niemniej jednak, aby uzyskać zdrową skórę, kluczowe jest zrozumienie i pielęgnowanie każdej warstwy, zapewniając zdrowy i zrównoważony stan skóry na wielu poziomach. Odpowiednia pielęgnacja powinna uwzględniać odżywianie, nawilżanie i działanie przeciwzapalne zarówno na poziomie warstw powierzchniowych, jak i głębszych. Dzięki temu możemy cieszyć się piękną i dobrze funkcjonującą skórą, odbijającą nasze wewnętrzne zdrowie i samopoczucie.
3. Okres przejścia komórki z warstwy podstawnej do warstwy rogowej trwa 28 dni. Regularna odnowa komórkowa i dojrzewanie keratynocytów (komórek podstawowych skóry) pozwalają skórze na regenerację, by efektywnie pełniła swoje funkcje.
4. Skóra pełni szereg różnorodnych funkcji:
   • 1. Regulacja temperatury: Skóra kontroluje temperaturę ciała dzięki naczyniom krwionośnym w skórze właściwej i tkance podskórnej oraz gruczołom potowym.
     2. Komunikacja z otoczeniem: Receptory skórne umożliwiają odczuwanie i interpretację bodźców z otoczenia, takich jak dotyk.
     3. Ochrona immunologiczna: Komórki Langerhansa w skórze uczestniczą w reakcjach immunologicznych, pomagając w obronie organizmu przed zagrożeniami.
     4. Bariera ochronna: Skóra chroni przed zanieczyszczeniami, alergenami i drobnoustrojami, uniemożliwiając im penetrację dzięki swojej specyficznej strukturze. To utrudnia również penetrację kosmetyków.
5. Proces melanogenezy w skórze odpowiada za jej naturalną barwę. Ilość melaniny (barwnika) obecnej w skórze wpływa na podatność na poparzenia wywołane promieniowaniem UV. To doprowadziło do stworzenia klasyfikacji Fitzpatricka, istotnej w profesjonalnej diagnostyce cery.
6. Skóra ludzka jest zasiedlona przez złożone społeczności mikroorganizmów, głównie bakterii, które tworzą tzw. mikrobiom skóry. Ten ekosystem mikrobiologiczny pełni istotne funkcje dla zdrowia skóry i organizmu jako całości. Mikrobiom skóry współtworzy barierę ochronną, zapewniającą odporność na potencjalnie patogenne czynniki zewnętrzne, takie jak mikroorganizmy chorobotwórcze czy toksyny. Gdy układ immunologiczny zostaje osłabiony, np. w wyniku chorób, stosowania immunosupresyjnych leków czy innych czynników, mikrobiom skóry może ulec zaburzeniu. To może skutkować proliferacją patogenów, takich jak Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty), który normalnie jest obecny na skórze, ale w kontrolowanych ilościach. Nadmierna ekspansja tych patogenów może prowadzić do różnych infekcji skóry, a w niektórych przypadkach również do poważnych stanów zapalnych.
7. Gruczoły łojowe, stanowiące integralną część przydatków skóry, pełnią istotną funkcję natłuszczającą i ochronną. Głównym produktem tych gruczołów jest sebum – kompleksowy mieszanina lipidów, które mają znaczący wpływ na zdrowie i funkcjonowanie skóry. Obecność sebum na powierzchni skóry nie tylko dostarcza jej odpowiednią ochronę przed utratą wody i czynnikami zewnętrznymi, ale również ma kluczowe znaczenie dla umożliwienia przenikania składników aktywnych rozpuszczalnych w tłuszczach do głębszych warstw skóry. Interesującym aspektem jest fakt, że po usunięciu warstwy lipidowej skóry, na przykład poprzez silne odtłuszczanie za pomocą środków myjących, proces odnowy tej warstwy zajmuje około 1 godziny. To ilustruje znaczenie warstwy lipidowej w ochronie skóry, jej zdolności do samoregeneracji i przywracania właściwej równowagi lipidowej.
8. W kontekście kosmetologii kluczową rolę odgrywają fibroblasty – komórki skóry. To one są odpowiedzialne za produkcję kolagenu i elastyny, białek zapewniających jędrność i stabilność skóry. Kwas hialuronowy, popularny w pielęgnacji, także jest syntezowany przez fibroblasty, wchodząc w skład proteoglikanów. Te istotne komórki znajdują się w skórze właściwej. Aby produkt aplikowany bezpośrednio na warstwę rogowa skóry mógł osiągnąć zamierzone miejsce działania, musi pokonać nawet cztery lub pięć warstw naskórka.
9. Skóra pod oczami to obszar wyjątkowo wrażliwy i wymaga specjalnego podejścia do jej pielęgnacji. Wysokie stężenia składników aktywnych w produktach do twarzy sprawiają, że używanie tych samych kremów na całą twarz i w okolicach oczu może pogłębiać obrzęki, cienie i wywoływać podrażnienia. Dlatego istotne jest zastosowanie delikatnych kremów lub maseczek przeznaczonych specjalnie do pielęgnacji okolic oczu, aby zapewnić odpowiednią opiekę bez ryzyka niekorzystnych efektów.
10. Glikacja, czyli łączenie cukrów z białkami (np. kolagenem), stanowi niekorzystny proces dla komórek skóry. Ta reakcja powoduje osłabienie włókien, które z biegiem czasu tracą jędrność i elastyczność. W rezultacie skóra staje się wiotka i podatna na powstawanie zmarszczek. Wpływająca na to dieta bogata w cukry przyspiesza proces starzenia się skóry, mając długofalowe konsekwencje.

Więcej informacji na temat skóry i holistycznej terapii dermatoz znajdziesz w moich książkach: Kompleksowa terapia problemów skórnych oraz Pielęgnacja okołozabiegowa. Diagnostyka laboratoryjna, suplementacja i kosmetyka domowa.