W ostatnim czasie po raz kolejny do mojego gabinetu zgłosiła się do mnie pacjentka ze zmianami skórnymi charakterystycznymi dla tocznia. W centrum twarzy widoczny był charakterystyczny rumień, a skóra była wyjątkowo wrażliwa i reaktywna. Co ciekawe, pacjentka przez ostatnie lata wielokrotnie odwiedzała gabinety dermatologiczne, medycyny estetycznej oraz podejmowana próby terapii kosmetologicznej. Nierzadko w tych miejscach wykonywane były zabiegi laserowe oraz zabiegi iniekcyjne, które nie tylko są niewskazane przy toczniu, ale mogą być niebezpieczne. Pytanie, które warto sobie zadać, to co kieruje osobami, które bez odpowiedniej diagnostyki, oceny skóry wykonują takie procedury? Zahaczamy tutaj o kwestie zarówno braku kompetencji, jak i etyki, których niestety w naszej branży wielu osobom brakuje. Ale to już temat na zupełnie inny wpis.

Toczeń to autoimmunologiczna choroba zapalna, która może występować w kilku różnych postaciach, z których najczęstszy to toczeń rumieniowaty układowy (SLE). Choroba ta charakteryzuje się tym, że układ odpornościowy organizmu atakuje własne tkanki i narządy, prowadząc do stanów zapalnych i uszkodzeń. Objawy tocznia mogą obejmować: bóle stawów i mięśni, problemy z narządami wewnętrznymi (serce, nerki, układ pokarmowy) – objawy te mogą być różne, w zależności od narządku, który jest dotknięty, przewlekłe zmęczenie, problemy z krążeniem.Objawy mogą się nasilać i ustępować okresowo, co utrudnia zarządzanie chorobą. Ważne jest regularne monitorowanie stanu pacjenta przez lekarza i dostosowywanie leczenia w miarę potrzeb. Choroba ta jest przewlekła i nieuleczalna, ale odpowiednie leczenie może pomóc w kontrolowaniu jej objawów i poprawie jakości życia pacjentów.

Co dzieje się ze skórą w przebiegu tocznia?

W przebiegu tocznia skóra podlega różnym zmianom. Charakterystycznym objawem jest rumień w kształcie motyla, który pojawia się na twarzy, szczególnie w okolicach nosa i policzków. W przypadku zaawansowanego tocznia rumieniowatego, obserwuje się różnorodne zmiany skórne, takie jak czerwone plamy, grudki, pęcherze, owrzodzenia lub stwardniałe obszary. Choroba wpływa na włókna kolagenowe, powodując utratę elastyczności i sprężystości skóry. Skóra może być także nadwrażliwa na słońce, co nasila objawy. Objawy tocznia mogą różnić się u różnych pacjentów, ale ogólnie prowadzą do zmian w wyglądzie i stanie skóry. W przypadku pacjentów z toczniem, pielęgnacja skóry i ochrona przed słońcem są kluczowe.

Działanie przeciwzapalne – cel nr. 1 w terapii 

Działanie przeciwzapalne stanowi kluczową część opieki nad skórą pacjentów z toczniem. Obejmuje one następujące aspekty:

• Hamowanie stanu zapalnego. Hamowanie stanu zapalnego jest niezbędne do złagodzenia dyskomfortu i zmniejszenia ryzyka uszkodzeń skóry.
• Antyoksydacja. Z uwagi na związek tocznia z uszkodzeniem tkanek wynikającym z reakcji zapalnych i nadmiaru wolnych rodników, antyoksydacja odgrywa istotną rolę w pielęgnacji skóry.
• Działanie naprawcze. W leczeniu tocznia istotne jest wspieranie procesów naprawczych skóry. Z tego powodu należy stosować składniki, które wspomagają gojenie ran i przyspieszają odbudowę tkanek skórnych.
• Kondycjonowanie bariery skórnej, nawilżanie i odżywianie skóry. Pacjenci z toczniem często doświadczają osłabienia bariery ochronnej skóry, co sprawia, że skóra staje się sucha, reaktywna ij podatna na infekcje.

Składniki aktywne i przykładowa pielęgnacja kosmetyczna

W domowej pielęgnacji skóry, odgrywającej kluczową rolę w łagodzeniu objawów tocznia, istotne jest wykorzystanie odpowiednich składników aktywnych, które mogą znacząco wpłynąć na poprawę poziomu nawilżenia, redukcję rumienia i przywrócenie zdrowia skóry. Warto zwrócić uwagę na składniki takie jak kwasy PHA, kwas azelainowy, azulen, kwas traneksamowy, niacynamid, retinaldehyd (<0,05%), witamina C, ceramidy i peptydy, które mogą stanowić wartościowy wkład w pielęgnację skóry toczniowej.

Przykładowa pielęgnacja domowa oparta na kosmetykach gabinetowych:

1. Rano:
   1. Żel myjący z kwasem azelainowym: Dermomedica Azelaic,
   2. Serum z niacynamidem: Dermomedica Healing B3-LA,
   3. Krem nawilżający: Cell Fusion C Skin Soothing Cream,
   4. Fotoprotekcja: Cell Fusion C Laser Sunscreen 100.
2. Wieczór:
   1. Płyn micelarny Biodrema Sensibio,
   2. Żel myjący z kwasem azelainowym: Dermomedica Azelaic,
   3. Krem z niacynamidem i kwasem traneksamowy: Dermomedica B3TRX.

Zabiegi kosmetologiczne, czyli co można, a czego nie w gabinecie

Zabiegi kosmetologiczne w przypadku pacjentów z toczniem stanowią istotny aspekt opieki nad skórą, ale wymagają szczególnie ostrożnego podejścia. Choroba ta, będąca autoimmunologiczną chorobą zapalną, wpływa na stan skóry, co sprawia, że wybór odpowiednich zabiegów jest kluczowy dla poprawy jej zdrowia i wyglądu. Dlatego konieczne jest wzięcie pod uwagę zarówno korzyści, jak i potencjalnego ryzyka związanego z zabiegami kosmetologicznymi u pacjentów z toczniem.

Zalety terapii gabinetowej u podopiecznych z toczniem:

• Poprawa komfortu pacjenta. Zabiegi mogą pomóc w łagodzeniu objawów skórnych tocznia, takich jak suchość, łuszczenie się, obrzęki czy rumienie.
• Poprawa wyglądu skóry. Właściwie dobrane zabiegi mogą pomóc w poprawie wyglądu skóry, w tym jej tekstury i koloru. To może znacząco wpłynąć na samopoczucie pacjenta i jego poczucie pewności siebie.

Potencjalne ryzyko i przeciwwskazania:

• Ryzyko podrażnienia skóry. Pacjenci z toczniem mają nadwrażliwą skórę, która jest bardziej podatna na podrażnienia. Niektóre agresywne zabiegi mogą prowadzić do nasilenia stanu zapalnego lub uszkodzenia skóry.
• Wzmożona fotosensytywność. Zmiany skórne mogą sprawić, że skóra staje się jeszcze bardziej wrażliwa na działanie promieniowania słonecznego. Zabiegi, które prowadzą do uszkodzeń skóry, mogą zwiększać to ryzyko.
• Ryzyko infekcji. W przypadku uszkodzenia bariery skórnej, jakie może mieć miejsce w trakcie nieodpowiednio przeprowadzonego zabiegu, istnieje ryzyko infekcji skóry, co jest szczególnie niebezpieczne u pacjentów z osłabionym układem odpornościowym.
• Możliwy stres, którego doświadczy skóra. Niektóre zabiegi, takie jak głęboki peeling chemiczny, mogą stanowić nadmierne obciążenie dla skóry pacjentów z toczniem, co może prowadzić do niepożądanych efektów.

Oto przykładowe procedury i zabiegi kosmetologiczne, które można rozważyć w przypadku skóry z toczniem:

1. Peelingi: kwas laktobionowy, kwas mlekowy i kwas azelainowy, mogą pomóc w delikatnym usunięciu martwych komórek naskórka, poprawiając teksturę i wygląd skóry. Kwas azelainowy ma właściwości przeciwzapalne, co może pomóc w łagodzeniu stanu zapalnego na skórze.
2. Zabiegi enzymatyczne. Zabiegi oparte na enzymach, takie jak bromelaina (z ananasa) lub papaina (z papai), są delikatnymi metodami złuszczania skóry. Pomagają usunąć martwe komórki naskórka, poprawić teksturę skóry i rozjaśnić przebarwienia, przy minimalnym podrażnieniu.
3. Kosmetyka z antyoksydantami i składnikami nawilżającymi. Stosowanie kosmetyków zawierających antyoksydanty może pomóc w ochronie skóry przed stresem oksydacyjnym. Z kolei składniki nawilżające wspomagają utrzymanie odpowiedniego poziomu nawilżenia.
4. Terapia LED. Terapia LED może być skutecznym narzędziem w poprawie zdrowia skóry pacjentów z toczniem. Światło czerwone może pomóc w pobudzeniu procesów naprawczych skóry, redukcji stanu zapalnego i stymulacji produkcji kolagenu. Światło niebieskie może być wykorzystane do zwalczania bakterii i zapobiegania infekcjom skóry.

Podsumowując, terapia skóry z objawami, które mogą sugerować obecność tocznia, powinna zawsze rozpoczynać się od dokładnej diagnostyki. Kluczowe jest przeprowadzenie wnikliwego wywiadu, dokładna ocena wizualna skóry oraz, jeśli to konieczne, zlecenie odpowiednich badań laboratoryjnych. Na podstawie tych danych kosmetolog powinien podjąć decyzję, czy pacjent powinien być skonsultowany z odpowiednim specjalistą. Podobnie jak w przypadku innych chorób, współpraca między kosmetologiem a lekarzem jest niezwykle istotna. Jeśli chodzi o pielęgnację skóry, priorytetem jest stosowanie produktów zawierających składniki przeciwzapalne oraz wysokiej jakości fotoprotekcję. Zabiegi kosmetologiczne nie są przeciwwskazane, ale ich wybór powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb skóry pacjenta. Wszystko to ma na celu zapewnienie pacjentowi jak najefektywniejszej opieki i poprawy stanu skóry.